In september 2014 ging AIRCHECQ van start, een BRAIN-be-project van Belspo (de Federale Overheidsdienst voor Wetenschapsbeleid). Het Koninklijk Legermuseum is één van de partners in dit netwerkproject naast het Koninklijk Museum van Schone Kunsten, de departementen Chemie en Wiskunde en de opleiding Conservatie-restauratie van de Universiteit Antwerpen. 

AIRCHECQ wil de aftakeling van collecties tegengaan door de omgeving waarin ze zich bevinden te verbeteren en spitst zich toe op het onderzoek van de luchtkwaliteit. Het is de bedoeling de schadelijke elementen onder de vorm van fijn stof en gassen te identificeren. Daarom wordt een nieuw meetinstrument ontwikkeld, de Indoor Air Quality of IAQ-index. De IAQ-index geeft aan hoe schadelijk de omgeving is voor de collectie die er zich in bevindt. Die kennis zal gebruikt worden om maatregelen te nemen die de luchtkwaliteit optimaliseren.

Er wordt in het kader van AIRCHECQ ook efficiënte meetapparatuur ontwikkeld voor gebruik de erfgoedsector.

In de loop van 2015 gingen twee nieuwe medewerkers aan de slag in het Koninklijk Legermuseum voor AIRCHECQ. Zij organiseren de meetcampagnes voor de verwerving van meetdata over luchtkwaliteit, werken een workflow uit voor het museum en zien toe op de verwerking van de data.

In het museum werden twee locaties uitgekozen waar de metingen van de luchtkwaliteit zouden worden uitgevoerd, één tentoonstellingszaal en één bewaarruimte: de Historische Zaal en de Centrale ondergrondse reserve.

In een eerste fase van het onderzoek, werd elk van deze ruimtes en de aanwezige collectie onderworpen aan een risicoanalyse om te bepalen welke de meest relevante locatie zou zijn om meetinstrumenten op te stellen. Parameters zoals de gevoeligheid van materialen, schadebeelden, waarde van de collectiestukken en kenmerken van de bouwschil werden hierbij in rekening gebracht. Er werd eveneens studie gedaan naar bestaande drempelwaarden in verband met luchtkwaliteit, in functie van het voorkomen van schade aan museale materialen.

In april van dit jaar werden de eerste resultaten voorgesteld op het internationale AIRCHECQ-colloquium ‘Advanced Tools for Preventive Conservation’. De bijeenkomst was een succes, want zo’n  80-tal medewerkers uit verschillende erfgoedsectoren werden voor het project warm gemaakt.

Hieronder staat een foto gemaakt met een warmtecamera. Zo kunnen de wetenschappers de warme en koude stukken in het gebouw bepalen, en goed inschatten waar ze moeten meten. Om alle belangrijke omgevingsparameters te kunnen meten, werd er een monitoring kit gebouwd.

Deze kit bestaat uit een datalogger waaraan verschillende sensoren kunnen gekoppeld worden die de omgeving meten. Deze meetgegevens worden verwerkt in grafieken. Daarnaast ontwikkelen ze ook een software die de gegevens automatisch zal verwerken. Al deze resultaten gebruiken ze om de luchtkwaliteit rondom de objecten te evalueren. Momenteel zijn ze metingen aan het doen in de Historische Zaal van het Legermuseum.

Wilt u dit voor ons erfgoed belangrijke werk ontdekken? Kom dan een kijkje nemen in het Legermuseum of kijk op de Airchecq facebookpagina.